Chrapanie to na pozór nieszkodliwa przypadłość. Może jednak mieć bardzo niekorzystny wpływ na samopoczucie w czasie dnia. Często też jest objawem poważniejszych dolegliwości, do których należy przede wszystkim obturacyjny bezdech senny. Co więcej, o ile sam chrapiący może nawet nie zdawać sobie sprawy ze swojego problemu, zwykle jest on niezwykle uciążliwy dla reszty domowników. Dlatego warto podjąć leczenie chrapania.
Na czym polega chrapanie i bezdech senny?
Chrapanie pojawia się podczas snu, kiedy mięśnie górnych dróg oddechowych rozluźniają się, więc tkanki znajdujące się na drodze powietrza wibrują pod jego wpływem. Jeśli przepływ powietrza jest z jakichś przyczyn utrudniony i śpiąca osoba zaczyna oddychać przez usta, drgania tkanek powodują odgłos chrapania. Innymi słowy – chrapanie to znak, że śpiący ma problem ze swobodnym oddychaniem w związku ze zwężeniem dróg oddechowych.
Przy całkowitym zablokowaniu dróg oddechowych, następuje chwilowe zatrzymanie akcji oddechowej – to zjawisko to właśnie obturacyjny bezdech senny. Dla mózgu jest on sygnałem do wybudzenia, dzięki czemu akcja oddechowa powraca w ciągu kilku sekund. Sytuacja tak może powtórzyć się setki razy w ciągu jednej nocy, czego śpiący zwykle nie pamięta. Takie przerwy mają jednak ogromny wpływ na jakość jego snu.
Jakie są przyczyny chrapania?
Istnieje kilka przyczyn chrapania i bezdechu sennego. Należą do nich:
- obniżone napięcie mięśni górnych dróg oddechowych (np. związane z fizjologicznymi procesami starzenia się organizmu),
- niedrożność nosa (np. w czasie infekcji albo w związku ze skrzywieniem przegrody nosowej czy przerostem małżowin nosowych),
- przerost migdałków (gardłowego i/lub podniebiennych)
- otyłość,
- spożywanie alkoholu przed snem,
- palenie papierosów,
- zażywanie leków nasennych.
Występowaniu niektórych z wymienionych czynników stosunkowo łatwo zapobiec. Nieprawidłowości anatomiczne czy problemy zdrowotne w większości przypadków można, a nawet trzeba leczyć.
Dlaczego chrapanie wymaga leczenia?
Chrapanie zakłóca sen i sprawia, że regeneracja, jaka powinna nastąpić w jego okresie, jest niewystarczająca. W efekcie w ciągu dnia osoba chrapiąca odczuwa zmęczenie, senność, trudniej jej się skoncentrować i efektywnie pracować. Niedobór snu może też powodować bóle głowy, a w dłuższej perspektywie wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie układu hormonalnego, odpornościowego itd.
Szczególnie niebezpieczne jest chrapanie połączone z bezdechem sennym, ponieważ ten oznacza chwilowe niedotlenienie całego organizmu. Powtarzające się epizody bezdechu często prowadzą do nadciśnienia tętniczego, insulinooporności (przyczyny cukrzycy typu 2) i wielu innych zmian, które są przyczyną zagrażających życiu chorób.
Jak wygląda leczenie chrapania i bezdechu sennego?
O wyborze metody leczenia decyduje lekarz (najczęściej laryngolog) po wykonaniu szeregu badań służących rozpoznaniu przyczyny chrapania. Diagnostyka obejmuje morfologię górnych dróg oddechowych, często też badanie snu (polisomnografię).
Nieoperacyjne leczenie chrapania i bezdechu sennego polega na zastosowaniu odpowiedniej aparatury. Może to być aparat CPAP (ang. Continuous Positive Airway Pressure), który służy wytwarzaniu stałego, dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych. Urządzenie składa się z maski i pompy powietrznej (zakrywającej jednocześnie nos i usta lub tylko nos). Umożliwia swobodne oddychanie, nie ograniczając komfortu snu. Efekty stosowania CPAP odczuwalne są już przy pierwszym użyciu. Innym urządzeniem stosowanym w leczeniu chrapania jest aparat nazębny, który pozwala na takie ustawienie żuchwy i języka, by drogi oddechowe w czasie snu pozostały rozszerzone.
W niektórych przypadkach wskazane jest zastosowanie operacyjnych metod leczenia chrapania. Pozwalają one na usunięcie nieprawidłowości anatomicznych będących jego przyczyną. Do takich zabiegów należą m.in.:
- septoplastyka, czyli korekcja przegrody nosowej w przypadku jej skrzywienia,
- operacja zatok służąca leczeniu przewlekłych i nawracających stanów zapalnych,
- adenotomia (usunięcie migdałka gardłowego) lub/i tonsillektomia (usunięcie migdałków podniebiennych).
W leczeniu chrapania i bezdechu sennego ogromną rolę może odegrać także zmiana stylu życia, np. wprowadzenie zdrowej diety służącej redukcji masy ciała albo rzucenie palenia.
