Doskonale radzimy sobie z wrzucaniem poszczególnych rodzajów opakowań do odpowiednio oznakowanych pojemników. Z jednej strony jest to efektem wprowadzonej w 2013 r. tzw. ustawy śmieciowej, która wymogła na nas przeorganizowanie domowego systemu składowania odpadów. Z drugiej coraz większa świadomość tego, jak wielkie znaczenie segregacja odpadów ma dla ochrony środowiska, w którym przecież sami żyjemy. Dlaczego jest to aż tak ważne?
Unia Europejska zobowiązała wszystkie państwa członkowskie, że do 2020 r. recykling odpadów utrzymywany będzie w nich na poziomie 50 proc. Natomiast każdy kraj należący do UE do 2030 r. do odzysku musi przeznaczać co najmniej 65 proc. odpadów komunalnych produkowanych przez jego obywateli. Nie chodzi jednak o kolejny unijny wymysł, ale o zapobiegnięcie realnemu zagrożeniu, na które każde z państw pracowało przez setki lat. Na wysypiskach śmieci zalegają miliardy ton odpadów, które odpowiednio posegregowane, mogłyby zostać ponownie wykorzystane.
Skoro każdy Polak produkuje średnio 303 kg odpadów rocznie (dane GUS), brak ich wcześniejszego posegregowania powoduje, że zmieszane trafiają na składowiska. A to niezliczone ilości surowców, które można przetworzyć nie tylko na nowe opakowania, ale i energię cieplną czy elektryczną. Dlatego unijni eksperci wpadli na pomysł, by segregację śmieci wprowadzić u podstaw, a więc tam gdzie powstają odpady, czyli w gospodarstwach domowych. Zachętą ma być niższy koszt wywozu śmieci posegregowanych, niż wywóz odpadów zmieszanych. I choć kampania na rzecz recyklingu przynosi efekty, wciąż wielu z nas idzie na łatwiznę i wybiera opcję – wszystko do jednego pojemnika.
Należy pamiętać, że to nie niższe koszty powinny być dla nas największą motywacją, ale ochrona środowiska. Przetwórstwo, a w końcu zyski są tylko produktem ubocznym systemu ochrony środowiska naturalnego, w którym wszyscy żyjemy. Podstawowym celem segregacji odpadów jest zmniejszenie powierzchni i liczby wysypisk śmieci. Odpowiednio pogrupowane odpady od razu transportowane są do miejsc, w których będą przetwarzane. Wywóz śmieci zmieszanych kończy się na wysypisku, gdzie zalegają setki lat. Jak wskazuje Ministerstwo Środowiska, składowanie to najgorsza metoda zagospodarowania odpadów, w wyniku której bezpowrotnie tracone są cenne surowce wtórne.
Dla przykładu plastik rozkłada się od 100 do 1000 lat, szkło nawet 4000 lat, podczas gdy wyprodukować z nich możemy kolejne opakowania, energię elektryczną czy przedmioty codziennego użytku. Rozkład tworzyw sztucznych wpływa przede wszystkim na środowisko naturalne. Roślinność wokół wysypisk stopniowo wymiera i to w promieniu kilku kilometrów, z czego wielu z nas nie zdaje sobie sprawy. Otwarte składowiska stają się miejscem żerowania wielu zwierząt, które nieświadomie skracają sobie życie. Szkodliwe są również opary unoszące się nad wysypiskami, dodatkowo roznoszone przez wiatr. Niektóre substancje składowane razem mogą powodować uwalnianie się toksycznych gazów, które wpływają na zdrowie nie tylko pracujących tam ludzi, ale także mieszkańców okolicy. To tylko początek listy wad, za jakimi wiąże się wywóz odpadów na wysypiska.
Coraz częstsze pożary składowisk, to również ogromne zagrożenie nie tylko ze względu na toksyny, ale szybkie rozprzestrzenianie się ognia. W przypadku dużych składowisk może się on tlić wiele tygodni. W końcu wysypiska to skaza na krajobrazie, a więc i na naszych estetycznych odczuciach. Tylko w sąsiedztwie Warszawy działa prawie 10 składowisk odpadów, a niektóre z nich działają od prawie 50 lat.
Recykling obejmuje również wywóz gruzu i innych odpadów budowlanych. Odpowiednio przeprowadzony odbiór gruzu pozwoli odzyskać surowce do ponownego wykorzystania np. przy budowie dróg i mostów. Dziś wywóz gruzu można zorganizować bardzo łatwo, a warto pamiętać również, że jego nielgalne składowanie może skończyć się karą finansową.
Równie ważnym aspektem segregacji odpadów jest zmniejszenie eksploatacji surowców naturalnych. Nie ma potrzeby wycinania drzew, skoro papier może być poddany recyklingowi. W ten sposób obracamy wciąż tymi samymi materiałami, bez konieczności pozyskiwania nowych od podstaw. Recykling odpadów pozwala również zaoszczędzić inne surowce niezbędne do produkcji nowych produktów. Na przykład recykling jednej tony papieru to oszczędność aż 26 497 litrów wody, a końcu woda to jeden z najcenniejszych naturalnych związków chemicznych. Niestety, coraz częściej mówi się o wyczerpywaniu jej zasobów. Recykling może być więc sposobem na ograniczenie jej zużycia, a także wielu innych cennych dla ocalenia naszej planety surowców.
