Dobroczynny wpływ olejów roślinnych znany jest od dawna. Niegdyś głównie lniany, teraz wiele rodzajów olejów dostępnych na sklepowych półkach przyciąga wzrok i kusi fanów zdrowego żywienia. Czy słusznie? Jak najbardziej! Oleje używane we właściwy sposób i w odpowiednich ilościach są zdrowym, pożądanym składnikiem naszych potraw.
Zdrowe oleje różnią się składem i zastosowaniem
W skład olejów wchodzą przede wszystkim bardzo cenne nienasycone kwasy tłuszczowe. Udowodniono, że najbogatszy w tłuszcze nienasycone, a ubogi w niedobre tłuszcze nasycone jest nasz rodzinny olej rzepakowy – pod tym względem nie dorównuje mu nawet słynna oliwa z oliwek!
Dlaczego nienasycone kwasy tłuszczowe są takie zdrowe? Przyczyn jest wiele. Obniżają poziom „złego” cholesterolu, zmniejszają stężenie całego cholesterolu i prawdopodobnie (cały czas trwają badania) podwyższają poziom tego „dobrego”. Ponadto regulują ciśnienie tętnicze i przeciwdziałają miażdżycy. Wielonienasycone kwasy Omega-3 i Omega-6 biorą udział w budowie komórek, dlatego pozytywnie wpływają na pracę mózgu, a także są cenne w profilaktyce nowotworowej. Poprawiają także pracę serca i uczestniczą w przemianie materii. Nasz organizm nie umie sam wytworzyć tych kwasów, dlatego tak ważne jest, byśmy dostarczali je wraz z posiłkami. Ważna jest też proporcja Omega-3 do Omega-6. Tych pierwszych powinno być dwukrotnie więcej, a gdy proporcje się zaburzają, kwasy nie przyczyniają się do budowy komórkowej, a w skrajnie źle dobranych proporcjach dają efekt rakotwórczy.
Nienasycone kwasy tłuszczowe i co jeszcze?
Oleje bogate są także w witaminę E, zwaną witaminą młodości. Jako antyoksydant usuwa ona z organizmu wolne rodniki, które przyspieszają procesy starzenia, przyczyniają się do powstawania chorób cywilizacyjnych, szczególnie nowotworów.
Olej konopny dodatkowo, dzięki witaminie K, pozytywnie wpływa na krzepliwość krwi, bierze udział w budowaniu tkanek kostnych, ma właściwości antygrzybiczne, antybakteryjne i przeciwwirusowe oraz przeciwbólowe. Olej z pestek winogron zawiera dużo witaminy E, a olej sezamowy skutecznie obniża ciśnienie krwi, czasami pozwala na zmniejszenie dawki leków na ciśnienie. Ponadto zalecany jest w profilaktyce osteoporozy, poprawia bowiem stan stawów i kości. Olej z czarnuszki ma silne właściwości antynowotworowe, zaleca się go zarówno w profilaktyce, jak i jako wspomożenie leczenia, między innymi białaczki, raka piersi czy jelita grubego. Olej z ostropestu wspiera pracę wątroby i chroni ją przed uszkodzeniami. Stosowanie tego oleju w diecie jest szczególnie zalecane osobom z cukrzycą, z żółtaczką, a także z kamicą żółciową. Objawy endometriozy oraz częste bóle głowy również łatwiej zwalczyć przy regularnym spożywaniu oleju z ostropestu.
Jak przechowywać oleje oraz jak stosować oleje w kuchni?
Oleje należy przechowywać w chłodnym i zaciemnionym miejscu, dlatego kupuj tylko oleje w ciemnych butelkach, które w sklepie lub aptece przechowywane są w lodówce. Szczególnie oleje tłoczone na zimno wrażliwe są na światło oraz wyższą niż 7 stopni Celsjusza.
Nie wszystkie oleje nadają się do gotowania czy smażenia. Aby prawidłowo używać oleju, dokładnie czytaj etykietę na butelkach. Producent najczęściej podaje zastosowanie danego oleju, jednak warto samemu przekonać się czy na wybranym oleju możemy smażyć, gotować czy jedynie dodawać go do sałatek. Aby olej nadawał się do smażenia, musi w swoim składzie zawierać więcej jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Oleje z przewagą wielonienasyconych kwasów (jak Omega-3 i Omega-6) przeznaczone są jedynie do spożywania na zimno. Jest to bardzo ważne, ponieważ ich cieplna obróbka wytwarza bardzo groźne dla zdrowia tłuszcze trans.
Oleje roślinne dostarczają naszemu organizmowi wiele cennych składników odżywczych. Dlatego nie rezygnuj z tłuszczów, a zadbaj o ich najlepszą jakość. Twoje posiłki będą smaczne i zdrowe!
